Trước đây, chúng ta thường học trước, làm sau. Bây giờ làm trước, trải nghiệm trước sau đó mới học thì cái học vào hơn. Cho nên, các trường đại học cần cho các em làm nhiều hơn, thậm chí cho các em làm trước rồi dạy sau.
Trước đây, người thầy giảng dạy 100%. Bây giờ người thầy có thể không phải là người thầy chuyên nghiệp mà là những doanh nhân, chuyên gia tham gia vào giảng dạy.
Trước đây giáo viên là thầy. Bây giờ người thầy có lẽ là huấn luyện viên (HLV); vì vậy, trò làm là chính và mô hình này có điểm rất hay ở chỗ, trò bao giờ cũng giỏi hơn HLV.
Trước đây chúng ta dạy - học, làm nghiên cứu trong thế giới thực là các phòng thí nghiệm rất tốn kém vật tư, vật liệu, thời gian. Bây giờ chúng ta đã có thể nhìn thế giới thực từ thế giới ảo, cho nên chúng ta có thể biến môi trường ảo thành môi trường mô phỏng hơi hướng thế giới thực vừa nhanh, vừa tiết kiệm.
Trước đây chúng ta dạy sinh viên chuyên sâu từng chuyên ngành. Bây giờ thì lại theo hướng đa ngành, mở rộng cơ hội liên kết giữa các ngành và kỹ năng học giữa các ngành.
Trước đây, sinh viên học trong trường. Bây giờ, học ở ngoài các tốt và các trường trong nước không chỉ liên kết với nhau mà còn liên kết với các trường nước ngoài cũng như các doanh nghiệp.
Trước đây, chúng ta chỉ cần ngôn ngữ giữa người với người (học tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Pháp...) Bây giờ chúng ta cần biết ngôn ngữ người - máy, bởi ở thời CMCN 4.0, máy làm là chính.
Trước đây chúng ta dạy học sinh kỹ năng giải quyết vấn đề là chính. Bây giờ có lẽ học cách tìm ra vấn đề là quan trọng nhất vì có những câu hỏi mới có sự sáng tạo.
Trước đây, chúng ta học về những cái thế giới đã làm. Bây giờ chúng ta học về cái chưa ai là.
Trước đây, chúng ta học sự tiệm cận, tiến hóa tốt hơn từng ngày. Bây giờ chúng ta học những đột phá, những cái mới.
Trước đây, thực là quan trọng, nhà trường dạy cái thực là chính. Bây giờ mọi cái được ảo hóa và chúng ta dạy về thế giới ảo.
Trước đây, nghe theo là quan trọng. Bây giờ chúng ta cần hơn tư duy phản biện.
Trước đây, chúng ta dạy sinh viên học "What?" (cái gì), "How?" (thế nào). Bây giờ có lẽ học "Why?" là quan trọng vì có biết "tại sao" thì chúng ta mới có thay đổi và sáng tạo...
Trước đây, tài sản quan trọng nhất của trường đại học là sách, thư viện, giảng đường. Bây giờ, sách đã có trên mạng thì tài sản quan trọng nhất của trường đại học là phòng lab (phòng thí nghiệm), hạ tầng máy móc thậm chí phải giống như một nhà máy. Chắc ít ai trong chúng ta nghĩ đến việc nghĩ trường đại học phải có hạ tầng như một nhà máy để sinh viên có thể thực hiện quá trình sáng tạo trong các "nhà máy" đó.
Trước đây, tiền lương thường có mặt bằng. Bây giờ, nhân sự cạnh tranh chất lượng khác biệt dẫn đến mức lương khác biệt, chênh lệch nhiều.
Trước đây, cạnh tranh là chúng ta làm giống người khác nhưng tốt hơn. Bây giờ, cạnh tranh là sự khác biệt. Trước đây, chúng ta phấn đấu trở thành trường đại học như MIT (Học viện công nghệ số 1 thế giới tại Mỹ) nhưng bây giờ chúng ta phấn đấu trở thành trường đại học làm khác, học khác, dạy khác và... hơn MIT. Và các trường đại học Việt Nam phải cố gắng để nhận bất kì sinh viên giỏi nào của các quốc gia trên thế giới.
Trước đây, chúng ta tìm giáo viên trong số những người giáo viên thì cơ hội tìm kiếm giáo viên là không lớn. Bây giờ chúng ta tìm giáo viên là tất cả những người có chuyên môn đại học, có đam mê dạy học.
Trước đây, chúng ta tìm người trong số 90 triệu người Việt Nam. Bây giờ chúng ta tìm người trong số 7 tỷ người trên thế giới thì cơ hội lớn hơn rất nhiều.
Trước đây, lương giáo viên được định nghĩa một cách hành chính vì vậy chúng ta tìm người chất lượng tương đối như nhau. Bây giờ giáo viên được trả lương theo thị trường (trong nước và thế giới). Do vậy, trường đại học có thể tuyển bất cứ giáo viên nào trên thế giới về giảng dạy.
Trước đây, người giỏi nhất là giỏi nhất. Bây giờ, người giỏi nhất có thể là người dốt nhất vì họ có xu thế ít học hỏi người xung quanh mình; trong khi người dốt lại đi khắp nơi trên thế giới để tìm ra những ai giỏi nhất trên thế giới. tích hợp họ lại. Và đó cũng là cách để tập đoàn Viettel phát triển và khẳng định vị thế của mình.
Trước đây, sinh viên ra trường là mắt xích trong thị trường lao động, trong các nhà máy. Bây giờ sinh viên ra trường trở thành giám đốc của công ty do chính mình thành lập, tập hợp các nguồn lực khác nhau để gây dựng sự nghiệp riêng.
(Nguyễn Mạnh Hùng)
